Organizacja czasu pracy

Nie ma oficjalnej definicji systemu czasu pracy. Biorąc pod uwagę powtarzające się uregulowania, możemy przyjąć, że system czasu pracy to zbiór przepisów określających dopuszczalny wymiar czasu pracy oraz zasady rozłożenia tego wymiaru w poszczególnych miesiącach, tygodniach pracy albo dobach roboczych w okresie rozliczeniowym.
Wyróżniamy następujące systemy czasu pracy: podstawowy, równoważny (z jego odmianami), w ruchu ciągłym, przerywany, zadaniowy, skrócony tydzień czasu pracy oraz pracę weekendową.

​​

Podstawowy system czasu pracy (art. 129 § 1 k.p.)

Polega na tym, że czas pracy nie może przekraczać ośmiu godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym. Jest to najbardziej popularny i najbardziej znany system czasu pracy. Jednocześnie jest najbardziej ograniczający dla pracodawcy.
Praca od poniedziałku do piątku, od 8:00 do 16:00 (codziennie osiem godzin) to właśnie praca w podstawowym systemie czasu pracy.

Równoważny system czasu pracy

To system organizacji czasu pracy polegający na ograniczeniu zastosowania sztywnej ośmiogodzinnej normy dobowej czasu pracy. Można zastosować zróżnicowane normy dobowe czasu pracy (dłuższe niż osiem godzin lub krótsze), a następnie ich uśrednienie.
Równoważny system czasu pracy może być stosowany w trzech wariantach:
[1]  Podstawowy równoważny system czasu pracy (art. 135 k.p.):

• możliwość przedłużenia dobowego wymiaru czasu pracy do 12 godzin przy zachowaniu przeciętnie 40-godzinnej normy tygodniowej, w przyjętym okresie rozliczeniowym,
• przedłużony dobowy wymiar czasu powinien być równoważony krótszym dobowym wymiarem czasu pracy w inne dni bądź dniami wolnymi od pracy.

[2] Równoważny system czasy pracy pracowników zatrudnionych przy dozorze urządzeń lub w częściowym pozostawaniu w pogotowiu do pracy (art. 136 k.p.):

• możliwość przedłużenia dobowego wymiaru czasu pracy do 16 godzin przy zachowaniu przeciętnie 40-godzinnej normy tygodniowej w przyjętym okresie rozliczeniowym,
• bezpośrednio po każdym okresie wykonywania pracy w przedłużonym dobowym wymiarze czasu pracy pracownikowi przysługuje odpoczynek przez czas odpowiadający co najmniej liczbie przepracowanych godzin – niezależnie od odpoczynku tygodniowego.

Dozór urządzeń to praca polegająca przede wszystkim na doglądaniu urządzeń i maszyn, kontrolowaniu ich stanu, dokonywaniu bieżących, drobnych napraw. Natomiast częściowe pozostawanie w pogotowiu nie jest świadczeniem pracy. Pozostawanie w po...