Lęk pod kontrolą

Konflikty na hali

Dlaczego boimy się nowych wyzwań i reagujemy na nie negatywnie, choć jeszcze przed chwilą o nich marzyliśmy? Jak oswoić lęk przed porażką w sytuacji awansu, zmiany stanowiska, objęcia nowego zespołu przez kierownika produkcji?

Lęki i obawy często pojawiają się w nowych dla nas sytuacjach, kiedy dostajemy szansę, na przykład awansu czy rozwoju. Każda zmiana (nawet najbardziej oczekiwana) może wywoływać dyskomfort. Rozdźwięk pomiędzy tym, co znane i bezpieczne, a koniecznością zmierzania się z nowym wyzwaniem sprawia, że czasami reagujemy oporem, lękami i chęcią ucieczki. Wszystkiemu tak naprawdę winien jest… nasz mózg.

REKLAMA

​​

Mózg nam nie pomaga 

Opór pojawiający się w chwili konfrontacji z nową sytuacją czy propozycją zawdzięczamy części mózgu nazywanej układem limbicznym. Odpowiada on za regulację pewnych stanów emocjonalnych, m.in. strachu, zadowolenia, przyjemności, euforii, ekscytacji itp. To on ma istotne znaczenie w procesie zapamiętywania, wewnętrznej motywacji człowieka oraz odpowiada za powstawanie wszelkich nieuzasadnionych lęków. 

Jednak z mózgiem sprawa nie jest prosta, bo właściwie mamy aż trzy mózgi, a każdy pochodzi z innego okresu ewolucji:

  • „mózg gadzi” – inaczej „pień mózgu”, jest najstarszy i to on odpowiada za wszelkie procesy niezbędne do przeżycia i podstawowe czynności życiowe: oddychanie, pracę serca, temperaturę, uczucie głodu i pragnienia itp. Rządzi się własnymi prawami i w znacznym stopniu pozostaje poza naszą kontrolą. MacLean w swoich badaniach wyodrębnił tzw. „zespół R”, obejmujący właśnie pień mózgu i śródmózgowie, które są bardziej pierwotne niż emocje, ale odpowiadają za wszystkie instynkty terytorialne, zachowania agresywne, rytualne (np. godowe) czy „mordowanie z zimną krwią” (jak u gadów);
  • „mózg ssaczy” – liczy około 150 mln lat i występuje u wszystkich ssaków. Odpowiada za wewnętrzną temperaturę ciała, pamięć epizodyczną, orientację przestrzenną, zachowania opiekuńcze i typowe dla gatunku. To właśnie układ limbiczny z dwoma bardzo ważnymi elementami: ciałem (jądrem) migdałowatym i podwzgórzem jest źródłem emocji. Ciało migdałowate zarządza m.in. reakcją typu „walcz lub uciekaj” i jest najważniejszą strukturą ekspresji i kontroli strachu, agresji czy pamięci zdarzeń emocjonalnych. Jeżeli wychwyci jakikolwiek sygnał, który zakwalifikuje jako zagrożenie – uruchamia szereg procesów mających na celu obronę. Ciało migdałowate lubi wszystko, co bezpieczne, i potrafi blokować i sabotować wszelkie próby zmian. Mózg ssaczy to także podwzgórze, zawierające przysadkę mózgową, które wpływa na powstawanie i siłę zarówno sygnałów lęku i stresu, jak i przyjemnych emocji (czyli wydzielanie oksytocyny, czy endorfin);
  • kora mózgowa...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 numerów czasopisma "Menedżer Produkcji"
  • Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
  • Dodatkowe dokumenty do pobrania i samodzielnej edycji
  • ...i wiele więcej!

Przypisy