Obowiązki pracodawcy wobec pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnie uciążliwych

Art. 145 Kodeksu pracy odnosi się do pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnie uciążliwych w kontekście ich czasu pracy i zobowiązuje pracodawcę do ustalenia wykazu prac szczególnie uciążliwych występujących w zakładzie pracy. W art. 176 k.p. prace uciążliwe pojawiają się w związku z zakazem wykonywania takich prac przez kobiety w ciąży i karmiące piersią. Jednocześnie przepis precyzuje, że wykaz takich prac określany jest w drodze rozporządzenia. 

Natomiast art. 232 k.p. nakłada na pracodawcę obowiązek zapewnienia nieodpłatnie odpowiednich posiłków i napojów pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych.

Przyjmuje się, że praca w warunkach uciążliwych to praca powodująca nadmierne obciążenie organizmu (np. bardzo ciężka praca fizyczna) lub wykonywana w kontakcie z czynnikami uciążliwymi (fizycznymi lub psychicznymi).

Podobnie jak w przypadku pracy w warunkach uciążliwych pojęcie czynników uciążliwych również nie jest zdefiniowane w prawie (ale definiują je normy). Czynniki uciążliwe nie stanowią zagrożenia dla zdrowia lub życia człowieka, ale w istotny sposób przyczyniają się do obniżenia zdolności do wykonywania pracy lub wpływają na zmniejszenie wydajności. Mogą powodować nadmierne zmęczenie lub też tylko złe samopoczucie utrudniające pracę. W zależności od czasu i poziomu oddziaływania, a także indywidualnych cech pracownika czynnik uciążliwy może się stać czynnikiem szkodliwym. Czynniki uciążliwe mogą być pośrednią przyczyną wypadków przy pracy.

Do głównych czynników o charakterze uciążliwym zaliczyć można:

​​

• prace monotypowe (w wymuszonym tempie lub polegające na wykonywaniu ruchów monotypowych),
• obciążenie psychiczne,
• obciążenie statyczne,
• mikroklimat (gorący, zimny, zbyt wilgotny, zbyt suchy),
• oświetlenie (niedostateczne lub nieprawidłowe, powodujące obciążenie narządu wzroku),
• wysiłek fizyczny,
• pracę na wysokości.

Wykaz prac w warunkach szczególnie uciążliwych 

Na podstawie artykułu 145 Kodeksu pracy pracodawca może utworzyć wykaz prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia, wykonywanych w danym zakładzie pracy. Wykaz takich prac ustala pracodawca po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami oraz po zasięgnięciu opinii lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami. Tryb konsultacji pracowniczych określa Kodeks pracy (art. 23711a i 23713a). Obowiązek konsultacyjny dotyczy wszystkich pracodawców niezależnie od ilości zatrudnianych pracowników. 

Konsultacje prowadzone są z tzw. przedstawicielami pracowników, którzy wybierani są przez zakładowe organizacje związkowe, a w przypadku gdy u pracodawcy nie działają związki zawodowe, przez pracowników.

Konsultacje powinny być przeprowadzone w ramach komisji bhp, gdy pracodawca zobowiązany jest do jej utworzenia. Inną możliwością jest skonsultowanie się z radą pracowników (kiedy nie ma organizacji związkow...