W zależności od przedmiotu działalności przedsiębiorstwa i rodzaju wykonywanej pracy pracownik może posługiwać się sprzętem o bardzo różnej wartości: od niskiej (np. zestaw do sprzątania pomieszczeń biurowych, zestaw dłut, suwmiarka noniuszowa, szlifierka) do wysokiej (np. specjalistyczny sprzęt pomiarowy, ubijak stopowy, klucz udarowy, betoniarka spalinowa). Obsługiwane przez pracownika urządzenia mogą mieć wielomilionową wartość. Pracownik, jak kasjer, sprzedawca, magazynier, nawet gdy nie posługuje się specjalistycznym sprzętem, może spowodować duże straty w majątku pracodawcy.
REKLAMA
Odpowiedzialność materialna
Kodeks pracy nakłada na pracownika obowiązek dbania o dobro zakładu pracy i chronienia jego mienia. Dodatkowo wprowadza „pracowniczą odpowiedzialność materialną”.
Odpowiedzialność materialna pracowników ma zabezpieczać majątek pracodawcy, sprawiać, aby pracownicy nie lekceważyli swoich obowiązków i dokładali należytej staranności przy ich wykonywaniu.
Przepisy prawa pracy rozróżniają dwa rodzaje odpowiedzialności materialnej (majątkowej) pracowników:
- odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną pracodawcy:
- odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną z winy nieumyślnej,
- odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną z winy umyślnej;
- odpowiedzialność za mienie powierzone:
- odpowiedzialność indywidualna,
- odpowiedzialność wspólna.
Często zdarza się, że ani pracodawcy, ani pracownicy nie mają świadomości, że pracownik może ponosić odpowiedzialność majątkową (pieniężną) nawet wtedy, gdy nie powierzono mu mienia z obowiązkiem zwrotu lub wyliczenia się ani nie podpisał umowy o współodpowiedzialności1. Sytuacja taka może mieć miejsce wtedy, gdy pracownik wyrządzi szkodę pracodawcy. W takim przypadku mówimy o odpowiedzialności pracownika „na zasadach ogólnych”.
Aby mówić o odpowiedzialności pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy, muszą być spełnione łącznie następujące warunki:
- pracodawca musi ponieść szkodę,
- szkoda musi być spowodowana zachowaniem pracownika: nienależytym wykonaniem obowiązków pracowniczych lub ich niewykonaniem,
- pracownikowi można przypisać winę.
Przykład
Praca pracownika polega na dozorze urządzeń. W ciągu zmiany roboczej powinien 4 razy dokonać odczytu wskazań urządzeń pomiarowych i odpowiednio do nich dokonywać drobnych regulacji pracy urządzeń. Pracownik na nocnej zmianie położył się spać i pominął jeden odczyt. W wyniku tego zaniedbania jedno z urządzeń uległo awarii. Pracownik będzie odpowiadał za nieumyślne spowodowanie szkody.
Pracownik ponosi odpowiedzialność tylko za swoje działanie (lub zaniechanie) i nie odpowiada za szkodę w zakresie, w jakim przyczynił się do niej pracodawca lub inna osoba.
Przykład
Pracownik obsługujący obrabiarkę zgłaszał pracodawcy od jakiegoś czasu, że należy dokonać przeglądu i wymienić niektóre części. Pracodawca zbagatelizował zgłoszenie pracownika. Pewnego dnia w trakcie pracy urządzenie uległo awarii, przy okazji niszcząc obrabiany na nim element. Przyczyną uszkodzenia maszyny było zużycie jednego z jej elementów. W takim przypadku do powstania szkody w mieniu przyczynił się w decydujący sposób sam pracodawca, nie wykonując przeglądu okresowego maszyny i polecając pracownikowi na niej pracować. Pracownikowi nie można przypisać winy...
Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów
- 6 numerów czasopisma "Menedżer Produkcji"
- Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
- Dodatkowe dokumenty do pobrania i samodzielnej edycji
- ...i wiele więcej!
