Jidoka to obok Just in Time koncepcja powszechnie uznawana za jeden z filarów TPS – Toyota Production System. Niestety wielu praktyków ostrzega przed zbyt euforycznym nazywaniem wypracowanych rozwiązań mianem Jidoka, bo choć sam koncept jest jak najbardziej jasny, tak jego praktyczne wdrożenia bywają czasem nietrafione lub za mało spójne z filozofią Jidoki, a i tak pod nią podciągane. W rzeczywistości prawdziwy sens Jidoka to zjawisko niezwykle rzadko spotykane poza samą Toyotą.
REKLAMA
Odrobina etymologii
Jidoka (spotykana rzadziej jako Jidouka lub Jidohka) to japońskie słowo zmodyfikowane przez Toyotę. Oryginalny wyraz 自動化 oznacza po prostu automatyzację. Poszczególne kanji oznaczają kolejno:
- siebie,
- ruch, zmianę, zamieszanie,
- akcję, działanie polegające na zrobieniu czegoś.
Toyota pobawiła się trochę w słowotwórstwo, zmieniając środkowe kanji z 動 na 働, które oznacza „pracę”. Nowopowstałe słowo 自 働 化 jest również wymawiane Jidōka i przez większość słowników nadal – tym razem błędnie – tłumaczone jako „automatyzacja”. Błędnie dlatego, że w TPS „nowa” Jidoka nie była już przede wszystkim rozumiana jako powyższe – miała ukryte dno, głębszy sens.
Czym dokładnie jest Jidoka?
Jidoka jest definiowana inaczej w zależności od tego, kogo zapytamy. Faktycznie – może to być automatyczne zatrzymanie procesu w przypadku nieprawidłowości, obsługa wielu maszyn półautomatycznych jednocześnie, częściowa automatyzacja lub automatyzacja niebezpiecznej, wymagającej i brudnej pracy (patrz: książka Michela Baudina Working with Machines: The Nuts and Bolts of Lean Operations with Jidoka). Jednak najbardziej popularną definicją jest ta, mówiąca, że Jidoka oznacza rozwiązania automatycznie zatrzymujące proces w przypadku wystąpienia jakichkolwiek nieprawidłowości, tak abyśmy mogli natychmiast usunąć przyczyny ich powstania.
Dom Toyoty
Choć model Domu Toyoty nie został opracowany przez Taiichi’ego Ohno, Shigeo Shingo ani żadnego innego pracownika Toyoty, to często odnosimy się do niego, żeby lepiej zrozumieć strukturę i sens TPS i bazującego na nim Lean Management.
W modelu tym występują dwa filary: jednym z nich jest Just in Time, drugim właśnie Jidoka. W przypadku JiT chodzi głównie o przepływ. Części powinny dotrzeć dokładnie wtedy, gdy są potrzebne, w takiej ilości, w jakiej są potrzebne i w satysfakcjonującej nas jakości. To właśnie przepływ jest jedną z podstawowych zasad Lean Management. Jaką rolę będącą uzupełnieniem przepływu będzie pełnić zatem Jidoka? Automatyzacja niebezpiecznej, trudnej i brudnej pracy jest w tym koncepcie wyraźnie zbyt przyziemna, podobnie jak obsługa wielu maszy...
Ten artykuł jest dostępny tylko dla zarejestrowanych użytkowników.
